Lösemi Hastalarının Ruhsal Sorunları ve Stresle Başa Çıkma Tarzları
Ruhsal Sorunlar ve Başa Çıkma Tarzları
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8244899Anahtar Kelimeler:
Lösemi, Ruhsal sorunlar, Stresle Başa Çıkma, Psikiyatri HemşireliğiÖzet
Kanser, milyonlarca insan için ölüm nedeni olmasının yanında psikiyatrik bozuklukların ortaya çıkma olasılığının da yüksek olduğu bir hastalıktır. Birçok kanser hastası için, kanser tanısı almak ve tedavi görmek, bireyleri duygusal sıkıntı, depresyon, anksiyete, uyku sorunları, yorgunluk ve bozulmuş yaşam kalitesi gibi uzun süreli olumsuz psikolojik sonuçlara karşı savunmasız hale getirebilecek son derece stresli bir deneyimdir. Stresle başa çıkma kanser hastalarında dayanıklılığın önemli bir unsurudur. Bu araştırma, lösemi hastalarının ruhsal sorunlarının ve stresle başa çıkma tarzlarının incelenmesi amacıyla yapılan tanımlayıcı bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini Gaziantep il merkezinde bulunan bir özel hastanenin Hematoloji Servisinde yatarak tedavi gören lösemi tanılı hastalar oluşturmaktadır. Lösemi tanılı hastaların dahil edildiği çalışmaya toplam 120 kişi alınmıştır. Çalışmaya dahil edilen hastaların %61,7’sinin erkek, yaş ortalamasının 50,4±17,8 yıl, %45,0’inin 56 yaş ve üstünde ve %65,8’inin evli olduğu saptanmıştır. Kendine Güvenli Yaklaşım 10,5±4,1, Çaresiz Yaklaşım 10,3±5,3, Boyun Eğici Yaklaşım 7,9±3,4, İyimser Yaklaşım 6,8±3,0 ve Sosyal Destek Arama için 6,4±2,5 olarak bulunmuştur. KSE toplam puanı 77,4±27,9, Anksiyete15,8±7,8, Depresyon 21,5±10, Olumsuz benlik 14,3±7,3, Somatizasyon 16,4±5,3, Hostilite 9,3±5,4’dir. Hastaların stresle başa çıkma ölçeğinin tüm alt boyutlarının puan ortalamaları düşük bulundu. Kısa Semptom Envanteri puan sonucu dikkate alındığında, hastaların orta düzeyde ruhsal belirti gösterdikleri, özellikle depresyon ve somatizasyon belirtilerinin orta düzeyde olduğu belirlendi. Rahatsızlık Ciddiyeti İndeksi, anksiyete, olumsuz benlik ve hostilite belirtilerinin düşük düzeyde olduğu belirlendi.
Referanslar
Amonoo, H. L., Bodd, M. H., Reynolds, M. J., Nelson, A. M., Newcomb, R., Johnson, P. C., Dhawale, T. M., Plotke, R., Heuer, L., Gillani, S., Yang, D., Deary, E. C., Daskalakis, E., Goldschen, L., Brunner, A., Fathi, A. T., LeBlanc, T. W., ve El-Jawahri, A. (2022). Coping strategies in patients with acute myeloid leukemia. Blood Advances, 6(7), 2435-2442. DOI: 10.1182/bloodadvances.2021005845.
Antoni, M. H., ve Dhabhar, F. S. (2019). The impact of psychosocial stress and stress management on immune responses in patients with cancer. Cancer, 125(9), 1417-1431. DOI: 10.1002/cncr.31943
Aslan, S. (Ed). (2022). Stress Medicine and Psychiatry. Ankara: Türkiye Klinikleri Yayınevi.
Avcı, D., Doğan, S. (2014). Kanser Hastalarında Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Sosyal Destek ve Stresle Başa Çıkma Arasındaki İlişki. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 16-21. https://dergipark.org.tr/en/pub/balikesirsbd/issue/38431/452044 adresinden alınmıştır.
Carlson, L. E., Zelinski, E. L., Toivonen, K. I., Sundstrom, L., Jobin, C. T., Damaskos, P.,ve Zebrack B. (2019) Prevalence of psychosocial distress in cancer patients across 55 North American cancer centers, Journal of Psychosocial Oncology, 37(1), 5-21, DOI: 10.1080/07347332.2018.1521490
Clinton-McHarg T., Corey M., Sanson-fisher R., Tzelepis F., Bryant J., Williamson A. (2014). Anxiety and depression among haematological cancer patients attending treatment centres: prevalence and predictors. Journal of affective disorders, 165, 176-181. DOI: 10.1016/j.jad.2014.04.072
Çalışkan, E., Gürhan, N., ve Tekgündüz, A. İ. E. (2017). Distress, Anxiety and Depression in Patients Who Have Received Hematologic Cancer Diagnosis. Acta Oncologica Turcica, 50(3), 207-17. DOI: 10.5505/aot.2017.70298
Çiftçi, S. (2015). Miyokard Enfarktüsü Geçiren Hastalarda Problem Çözme Becerisi ve Psikiyatrik Belirtiler Arasındaki İlişki. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
Demirbaş E, Kaya Y. 2022. Relationship between anxiety, depression levels and coping style with stress and sleep quality of patients with myocardial infarction. Black Sea Journal of Health Science, 5(3): 344-355. DOI: 10.19127/bshealthscience.1089634
Derogatis, L. R., ve Melisaratos, N. (1983). The Brief Symptom Inventory: An introductory report. Psychological Medicine, 13(3), 595– 605. DOI: 10.1017/S003329170004801
Ferlay, J., Colombet, M., Soerjomataram, I., Parkin, D. M., Pineros, M., Znaor, A., ve Bray, F. (2021). Cancer statistics for the year 2020: An overview. International Journal of Cancer, 149, 778–789. DOI: 10.1002/ijc.33588
Fink G. (Ed). (2016). Stress: Concepts, Cognition, Emotion, and Behavior. Elsevier Inc.
Ghanem, I., Castelo, B., Jimenez-Fonseca, P., Carmona-Bayonas, A., Higuera, O., Beato, C., Garcia, T., Hernandez, R., ve Calderon, C. (2020). Coping Strategies and Depressive Symptoms in Cancer Patients. Clinical and Translational Oncology, 22(3), 330-336. DOİ: 10.1007/s12094-019-02123-w
Hintistan, S., Pekmezci, H., Nural, N., ve Gülhan-Güner, S., (2015). Kemoterapi Alan Hastalarda Psikolojik Semptomlar. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 4(1), 1-9. http://chd.cumhuriyet.edu.tr/en/pub/issue/4322/578472 adresinden alınmıştır.
Jimenez-Fonseca, P., Calderón, C., Hernández, R., Ramón y Cajal, T., Mut, M., Ramchandani, A., Donnay, O., ve Carmona-Bayonas, A. (2018). Factors associated with anxiety and depression in cancer patients prior to initiating adjuvant therapy. Clinical and Translational Oncology, 20, 1408-1415. DOI:10.1007/s12094-018-1873-9
Kuba, K., Esser, P., Mehnert, A., Hinz, A., Johansen, C., Lordick, F., ve Götze, H. (2019). Risk for depression and anxiety in long-term survivors of hematologic cancer. Health Psychology, 38(3), 187–195. DOI: 10.1037/hea0000713
Lazarus, R.S. ve Folkman S. (1984). Stress, Appraisal, and Coping. 1984: Springer Publishing Company.
Mehnert, A., Hartung, T. J., Friedrich, M., Vehling, S., Brähler, E., Härter, M., Keller, M., Schulz, H., Wegscheider, K., Weis, J., Koch, U., ve Faller, H. (2018). One in two cancer patients is significantly distressed: prevalence and indicators of distress. Psycho‐oncology, 27(1), 75-82. DOI: 10.1002/pon.4464
Mosleh, S. M., Alja'afreh, M., Alnajar, M. K., ve Subih, M. (2018). The prevalence and predictors of emotional distress and social difficulties among surviving cancer patients in Jordan. European Journal of Oncology Nursing, 33, 35-40. DOI: 10.1016/j.ejon.2018.01.006
Nipp, R. D., El‐Jawahri, A., Fishbein, J. N., Eusebio, J., Stagl, J. M., Gallagher, E. R., Park, E.R., Jackson, V. A., Pirl, W. F., Greer, J. A., ve Temel, J. S. (2016). The Relationship Between Coping Strategies, Quality of Life, and Mood in Patients with Incurable Cancer Cancer, 122(13), 2110-2116. DOI: 10.1002/cncr.30025
Seiler, A., ve Jenewein, J. (2019). Resilience in cancer patients. Frontiers in psychiatry, 10, 208, 1-35. DOI: 10.3389/fpsyt.2019.00208
Şahin, N. H. ve Durak, A. (1994). Kısa Semptom Envanteri: Türk gençleri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 44-56. https://www.researchgate.net/publication/285023292_Kisa_Semptom_Envanteri_Turk_gencleri_icin_uyarlanmasi/link/5992a551aca27289539bc81d/download adresinden alınmıştır.
Şahin, N. H., ve Durak, A. (1995). Stresle başa çıkma tarzları ölçeği: üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34):57– 70.https://www.psikolog.org.tr/tr/yayinlar/dergiler/1031828/tpd1300443319950000m000291.pdf adresinden alınmıştır.
Şahin, N., Durak, A., & Uğurtaş, S. (2002). KSE: Ergenler için geçerlilik, güvenilirlik ve faktör yapısı. Türkiye Psikiyatri Dergisi, 13(2), 125-135. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/19460 adresinden alınmıştır.
Tel, H., ve Gürler, H. (2021). İki Farklı Fiziksel Hastalık Tanısı Olan Bireylerde Anksiyete, Depresyon ve Stresle Başa Çıkma Düzeylerinin Belirlenmesi. Journal of Hacettepe University Faculty of Nursing, 8(3), 277-284. DOI: 10.31125/hunhemsire.1050350
Tsatsou, I., Konstantinidis, T., Kalemikerakis, I., Adamakidou, T., Vlachou, E., ve Govina, O. (2021). Unmet Supportive Care Needs of Patients With Hematological Malignancies: a Systematic Review. Asia-Pacific Journal of Oncology Nursing, 8(1), 5-17. DOI: 10.4103/apjon. apjon4120
Ülger, E., Alacacıoğlu, A., Gülseren, A. Ş., Zencir, G., Demir, L., ve Tarhan, M. O. (2014). Kanserde psikososyal sorunlar ve psikososyal onkolojinin önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 28(2), 85-92. DOI: 10.18614/deutfd.88761
Wood, D. E. (2015). National Comprehensive Cancer Network (NCCN) clinical practice guidelines for lung cancer screening. Thoracic surgery clinics, 25(2), 185-197. DOI: 10.1016/j.thorsurg.2014.12.003
Yılmaz, M., ve Yazgı, Z. G. (2020). Onkoloji Hastalarının Yaşadığı Psikososyal Sorunlarla Baş Etmesinde Hemşirenin Rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), 60-70.
Zamanian, H., Amini-Tehrani, M., Jalali, Z., Daryaafzoon, M., Ala, S., Tabrizian, S., Foroozanfar, S. (2021). Perceived social support, coping strategies, anxiety and depression among women with breast cancer: Evaluation of a mediation model. European Journal of Oncology Nursing, 50:101892. DOİ: 10.1016/j.ejon.2020.101892https://dergipark.org.tr/en/pub/amusbfd/issue/52200/575544 adresinden alınmıştır.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of 5N1Quality
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
