Ameliyathane Çalışanlarının Cerrahi Dumana Maruz Kalması ve Farkındalıklarının Değerlendirilmesi: Ameliyathane Çalışanlarının Cerrahi Dumana Maruz Kalması

Emel Kandaş

doi:10.5281/zenodo.8244911

Yazarlar

Emel Kandaş Sağlık Bakanlığı

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8244911

Anahtar Kelimeler:

Ameliyathane, cerrahi duman, hemşire.

Özet

Ameliyathaneler; bütün cerrahi birimleri içinde barındıran, çalışan sayısının fazla olduğu ve değişik meslek gruplarının iş birliğini gerektiren bir birim olmasının yanı sıra ileri düzeyde teknolojik araç ve gereçlerin kullanıldığı, birçok riskin bir arada bulunduğu ve bu risklerin çalışan sağlığını olumsuz yönde etkileyebildiği yerlerdir. Cerrahi işlem sırasında kullanılan aletler termal nekroza neden olarak dokulardaki yağ ve proteinin parçalanıp, buharlaşması sonucunda cerrahi dumanı oluşturmaktadır. Gözle görülüp kokusu olan cerrahi duman, içeriğindeki zararlı maddeler nedeniyle ameliyathane çalışanlarının sağlığını tehdit etmektedir. Cerrahi dumana maruz kalan ameliyathane çalışanları; baş ağrısı, bulantı, kusma, öksürük, boğazda yanma, baş dönmesi, göz iritasyonu ve yaşarması, saçlarda koku, hapşırma, solunum güçlüğü, hipoksi, havayolu inflamasyonu, halsizlik ya da güçsüzlük, konjoktivit, dermatit, kas ağrısı, kramp ve anemi gibi problemler yaşayabilmektedir. Yapılan araştırmalar yaşanan bu sorunlara rağmen ameliyathanelerde cerrahi dumana yönelik alınan önlemlerin yeterli olmadığını bu sebeple de bireysel ve kurumsal farkındalığın arttırılması için hizmet içi eğitimlerin faydalı olacağını göstermektedir. Cerrahi dumandan korunmada merkezi havalandırma sistemi ve duman tahliye cihazlarının yanı sıra kişisel koruyucu ekipmanların kullanılması da çok önemlidir.

Bu derleme ameliyathane ortamında ortaya çıkan cerrahi dumanın verdiği zararları ve bu dumandan korunmaya yönelik alınacak önlemlerin ameliyathane çalışanları tarafından farkındalığını literatür eşliğinde açıklanmayı amaçlanmaktadır.

Referanslar

Aktaş YY, Aksu D. Ameliyathane hemşirelerinin cerrahi dumana maruz kalma durumları ve korunmaya yönelik aldıkları önlemler. Balıkesir Sağlık Bil Derg. 2019;8:123-8Alcan OA, Yavuz van Giersbergen M, Tanıl V, Dinçarslan G, Hepçivici Z, Kurcan Ç, Arıkan E, Dere T. Bir üniversite hastanesinde cerrahi duman riskleri ve koruyucu önlemlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2017;33(2):27-35.

Alp E, Bijl D, Bleichrodt RP, Hansson A, Voss A. Surgical smoke and infection control. J Hosp Infect. 2006;62(1):1-5.

Anderson, R., Bradley, D., Etzkin, J., Turner Pye, Nn, Lane Dl, Brooks, B.C., et al., 2017. Staff Compliance With Smoke Evacuation in the Operating Room AORN J, 105(6): 561-63.

Barrett WL, Garber SM. Surgical smoke—a review of the literature. Surg Endosc. 2003;17:979–87.

Bratu, A.M., Petrus, M., Patachıa M., Mateı C., Popa, C., Banıta, S., & Dumıtras, D.C. (2015). Quantıtatıve Analysıs of Laser Surgıcal Smoke: Targeted Study on Sıx Toxıc Compounds. Romanian Journal of Physics, 60(1–2), 215–227.

Choi SH, Choi DH, Kang DH, Ha YS, Lee JN, Kim BS et al. Activated carbon fiber filters could reduce the risk of surgical smoke exposure during laparoscopic surgery: application of volatile organic compounds. Surg Endosc. 2018;32:4290-8.

Edwards BE, Reiman RE. Results of a survey on current surgical smoke control practices. AORN J. 2008; 87(4): 739-49.

Fencl JL. Guideline implementation: surgical smoke safety. AORN J. 2017; 105(5): 488-97.

Hahn KY, Kang DW, Azman ZA, Kim SY, Kim SH. Removal of hazardous surgical smoke using a built-in-filter trocar: a study in laparoscopic rectal resection. Surgical Laparoscopy Endoscopy & Percutaneous Techniques. 2017; 27(5): 341–45.

Hill, D.S., O’Neill, J.K., Powell R.J., & Oliver, D.W. (2012). Surgical smoke e A health hazard in the operating theatre: A study to quantify exposure and a survey of the use of smoke extractor systems in UK plastic surgery units. Journal of Plastic, Reconstructive & Aesthetic Surgery, 65(7), 911-6. doi: 10.1016/j.bjps.2012.02.012.

Hohlfeld, I., Preissler, G., Jauch, K.W., Pitz, M., Nowak, D., Peters, A., & Wichmann, H.E. (2008). Surgical smoke and ultrafine particles. Journal of Occupational Medicine and Toxicology. 3(3), 31. doi: 10.1186/1745-6673-3-31.

Massarweh, N.N., Cosgriff. N., & Slakey, P. (2006), Electrosurgery: history, principles, and current and future uses. Journal of American College of Surgeons, 202(3):520-30. DOI:10.1016/j.jamcollsurg.2005.11.017.

Mowbray, N., Ansell, J., Warren, N., Wall, P. & Torkington, J., (2013). Is surgical smoke harmful to theater staff? a systematic review, Surgical Endoscopy, 27(9),3100-7. doi: 10.1007/s00464-013-2940-5.

Okoshi K, Kobayashi K, Kinoshita K, Tomizawa Y, Hasegawa S, Sakai Y. Health risks associated with exposure to surgical smoke for surgeons and operation room personnel. Surg Today. 2015; 45 (8): 957– 65.

Osha. Laser/Electrosurgery Plume. Erişim: https://www. osha.gov/SLTC/laserelectrosurgeryplume/index.html Erişim Tarihi:25 Nisan 2020.

She S, Lu G, Yang W, Hong M, Zhu L. Health Risk Assessment of VOCs from Surgical Smoke. Preprints. 2017;July:1-10.

Spearman, J., TsaVellas, G., Nıchols, P., 2007. Current Attitudes and Practices Towards Diathermy Smoke, Ann R Coll Surg Engl, 89:162-165.

Steege AL, Boiano JM, Sweeney MH. Second hand smoke in the operating room? Precautionary practices lacking for surgical smoke. Am J Ind Med 2016;59(11):1020-1031.

Steege AL, Boiano JM, Sweeney MH. NIOSH health and safety practices survey of healthcare workers: Training and awareness of employer safety procedures. Am J Ind Med 2014;57(6):640- 652.

Usta, E., Aygin, D., Bozdemir, H., ve Uçar, N., 2019. Ameliyathanelerde Cerrahi Dumanın Etkileri ve Korunmaya Yönelik Alınan Önlemler, HSP, 6(1):17-24.

Ünver S, Topçu SY, Fındık ÜY. Surgical smoke, me and my circle. International Journal of Caring Sciences. 2016;9(2):697-703.

Watson, D.S. (2010). Surgical Smoke Evacuation During Laparoscopic Surgery. Patıent Safety Fırst, 92(3, 347-350. doi: 10.1016/j.aorn.2010.06.010.

Weld, Kj., Dryer, S., Ames, Cd., 2007 Analysis Of Surgical Smoke Produced By Various Energy-Based Instruments and Effect On Laparoscopic Visibility. J Endourol. 21(3):347-351York K, Autry M. Surgical smoke: putting the pieces together to become smoke-free. AORN J. 2018;107(6):692-703.

Yavuz M: Cerrahi duman, “Yavuz M, Kaymakçı Ş (eds): Ameliyathane Hemşireliği” kitabında, s. 245-52, Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, İzmir (2015).

Yavuz van Giersbergen M, Şahin Köze B. Ameliyathanede İş Ortamı Kalitesi; Cerrahi Duman- Literatür Taraması. Öğce F, Candan Dönmez Y, Çelik B, Turhan Damar H, editörler. 2.Uluslararası 10.Ulusal Türk Ameliyathane ve Cerrahi Hemşireliği Kongresi; 2-5 Kasım 2017; Antalya, Türkiye. İzmir: Metabasım Maatbacılık Hizmetleri; 2017. s. 553.

Yavuz Van Giersbergen, M., Kaymakçı Ş., Özşaker, E., Okgün Alcan A., & Dirimeşe, E. (2019). Investigation of Surgical Smoke Symptoms and Preventive Measures in Turkish Operating Rooms. International Journal of Health Sciences & Research, 9(1), 138-244.

Ameliyathane Çalışanlarının Cerrahi Dumana Maruz Kalması ve Farkındalıklarının Değerlendirilmesi